ผลของโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ

[Admin]

ในการต่อสู้กับ “สงครามแห่งความยากจน” เพื่อนำความเป็นปึกแผ่น มั่นคง มาสู่ชาติไทยให้จงได้ การสงครามครั้งนี้คงมิได้แตกต่างจากการต่อสู้ในสงครามอาวุธ ที่ดำเนินมาในอดีตกาลที่เหล่าทหารหาญได้นำ ศาสตราวุธเข้าต่อสู้กับอริราชศัตรูในสงคราม โดยการนำทัพของพระมหากษัตริย์เพื่อปกปักษ์รักษาไว้ซึ่งเอกราช อธิปไตย และบรูณภาพแห่งดินแดน คงอยู่จนนำความสุขสมบูรณ์ และความมั่นคงมาสู่ประเทศชาติ จะมีเปลี่ยนแปลงไปบ้างก็เพียงวิธีการต่อสู้ เนื่องจากรูปแบบของสงครามพัฒนาไปตามลักษณะของภัยคุกคามที่ต่างไป จากเดิม กล่าวคือ ในปัจจุบันไม่มีการยาตราทัพเข้าสู่สมรภูมิ แต่ภัยคุกคามที่ไม่มีขอบเขตจำกัดนี้กลับมีมหันตภัยยิ่งกว่า ไม่ว่าจะเป็นภัยธรรมชาติ หรือภัยที่เกิดจากฝีมือมนุษย์ ทั้งยังมีสมรภูมิรบปรากฏอยู่ทุกหน
ทุกแห่ง ไม่ว่าจะมีผู้คนอาศัยอยู่หรือไม่ เครื่องมือและวิธีการที่ใช้ก็ไร้รูปแบบแผน หากทว่าสามารถส่งผลจู่โจมบ่อนทำลายทางเศรษฐกิจจนส่งผลให้เกิดความอ่อนแอทางสังคมอย่างรุนแรง ซึ่งผลนั้นได้ทวีความเข้มข้นยิ่งขึ้น เมื่อโลกก้าวเข้าสู่ยุคโลกาภิวัฒน์ ด้วยพระอัจฉริยภาพและพระปรีชาสามารถขององค์จอมทัพอย่างแท้จริง จึงทำให้ประเทศไทยสามารถเอาชนะสงครามครั้งยิ่งใหญ่นี้ได้ และสามารถเป็นแบบอย่างในการแก้ไขปัญหาการบริหารโดยการวางแผนร่วมกันอย่างมีระบบ มีการเตรียมการศึกษาปัญหา ข้อมูล สภาพพื้นที่ ท้องถิ่น และสิ่งเกี่ยวข้องทั้งปวงโดยละเอียด รอบคอบ หรือที่เรียกกันทั่วไปว่า “ทำการบ้านมาก่อน” จากนั้นก็ไปตรวจสอบข้อมูลในพื้นที่จริงอีกครั้ง รับฟังปัญหาจากปากชาวบ้านข้าราชการในท้องที่ และดูพื้นที่จริง เปรียบเทียบกับข้อมูลที่ได้ศึกษามาก่อนจึงปรับข้อมูลให้ถูกต้องและตรงกับความจริงมากที่สุด มีการระดมสติปัญญาให้ประชาชนมีส่วนร่วมในการตัดสินใจในโครงการที่มีผลกระทบต่อส่วนได้ส่วนเสีย ทรงใช้หลักการทำประชาพิจารณ์

ซึ่งเป็นหลักที่ทรงใช้มานานหลายสิบปีก่อนที่จะเป็นการรู้จักกันอย่างแพร่หลายในปัจจุบันนี้ แล้วทรงนำข้อมูลทั้งหมดที่ได้มาวิเคราะห์ว่า เมื่อดำเนินการแล้วคุ้มค่ากับการลงทุนหรือไม่ พระราชดำริเป็นเพียงข้อเสนอแนะเท่านั้น หากผู้รู้ไม่เห็นด้วยก็สามารถทักท้วงได้หรือสามารถยกเลิกได้ การคิดค้นวิธีการแก้ปัญหาเพื่อมุ่งหวังขจัดความทุกข์ยากและช่วยเหลือผู้ยากไร้โดยเร็วและต่อเนื่อง เมื่อการดำเนินงานโครงการผ่านไประยะหนึ่ง ทรงให้มีการติดตามประเมินผล ถ้ามีเวลาเพียงพอจะทรงกลับไปติดตามด้วยพระองค์เอง ในการดำเนินการแก้ไขปัญหา จะไม่ดำเนินการแยกส่วน เพราะปัญหาความยากจนและด้อยโอกาสของประชาชนนั้นเกิดขึ้นหลายปัจจัย การแก้ไขจึงจำเป็นต้องดำเนินการพร้อม ๆ กันในหลาย ๆ ด้าน โดยอาศัยร่วมกันแบบสหวิทยาการมาแก้ไขปัญหาโดยใช้วิธีการบูรณาการ มีการประสานความร่วมมือนับตั้งแต่ร่วมค้นหาสาเหตุของปัญหา ร่วมกันกำหนดแผนงาน ร่วมกันปฏิบัติ ร่วมกันประเมินผลการทำงาน อย่างเห็นตัวอย่างถึงวิธีการทำงานแบบบรูณาการ คือ การดำเนินงานของศูนย์ศึกษาการพัฒนาอันเนื่องมาจากพระราชดำริที่กระจายอยู่ทั่วภูมิภาคของประเทศที่ถือเป็นตัวแทนของความแตกต่างจากภูมิประเทศ และภูมิสังคม จำนวน 6 ศูนย์ คือ

- ศูนย์ศึกษาการพัฒนาเขาหินซ้อน ฯ จังหวัดฉะเชิงเทรา

- ศูนย์ศึกษาการพัฒนาพิกุลทอง ฯ จังหวัดนราธิวาส

- ศูนย์ศึกษาการพัฒนาอ่าวคุ้งกระเบน ฯ จังหวัดจันทบุรี

- ศูนย์ศึกษาการพัฒนาภูพาน ฯ จังหวัดสกลนคร

- ศูนย์ศึกษาการพัฒนาห้วยฮ่องไคร้ ฯ จังหวัดเชียงใหม่

- ศูนย์ศึกษาการพัฒนาห้วยทราย ฯ จังหวัดเพชรบุรี

ซึ่งเป็นศูนย์บริการแบบเบ็ดเสร็จสำหรับเกษตรกรที่ไม่มีใครทำมาก่อน และนอกจากนี้ศูนย์ศึกษาการพัฒนาฯ ยังมีลักษณะเป็นพิพิธภัณฑ์ใหญ่ที่มีชีวิตที่ใคร ๆ จะมาดูว่าทำอะไรกัน เป็นสถานที่ที่ข้าราชการต่างหน่วยงานได้เข้ามาฝึกงานและเรียนรู้การทำงานร่วมกัน เกิดความสามัคคีธรรม ได้รู้จักการ รู้ รัก สามัคคี เป็นการทำลายกำแพงอัตตาความติดยึดที่ส่วนราชการมักคิดว่าตัวเองเป็นเจ้าของ หรือต่างคนต่างทำ เป็นการบริหารงานอย่างมีเอกภาพและเป็นแบบผสมผสาน มีนักวิชาการ นักปฏิบัติ และประชาชนมีการศึกษาค้นคว้าทดลอง และการพัฒนาไปพร้อม ๆ กัน

ในด้านความมั่นคงโดยตรงที่เกี่ยวกับการก่อการร้ายคอมมิวนิสต์ โดยเฉพาะในพื้นที่ห่างไกลทุรกันดาร ที่ขบวนการแก้ปัญหาของรัฐยังเข้าไปไม่ถึง ได้ทรงพระราชทานโครงการอันเนื่องมาจากพระราช

ดำริให้กองทัพบกเข้าไปดำเนินการ 2 ประเด็นที่สำคัญ ได้แก่ ยุทธศาสตร์การแก้ไขปัญหาและยุทธศาสตร์การใช้ประโยชน์

1. ยุทธศาสตร์การแก้ปัญหา โครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ ทุกโครงการทรงมีแนวทางให้การช่วยเหลือราษฎรผู้ยากจนและผู้ด้อยโอกาส เพื่อความอยู่รอดของชีวิต ซึ่งจะส่งผลกระทบต่อความมั่นคงของชาติในภาพรวม

2. ยุทธศาสตร์การใช้ประโยชน์ ทรงมีแนวคิดที่จะช่วยเหลือราษฎรผู้ยากจนและด้อยโอกาสให้ได้รับการพัฒนาในภาพรวม คือ “พัฒนาทั้งคนและพื้นที่ควบคู่กันไป”

เมื่อพื้นที่ที่มีปัญหาต่าง ๆ ได้รับการพัฒนาให้มีศักยภาพอย่างเพียงพอประชาชนในพื้นที่ได้รับการพัฒนาคุณภาพชีวิต สามารถดำรงชีวิตได้อย่างสงบสุข ดูแลตนและครอบครัวได้อย่างยั่งยืน ทรงวางแนวทางให้พวกเขาเหล่านั้นไม่ว่าจะเป็นราษฎรไทยพื้นราบ หรือราษฎรไทยภูเขาที่เร่ร่อนอาศัยอยู่บริเวณตามแนวชายแดนได้ทำประโยชน์ให้แก่แผ่นดิน ไม่ว่าจะเป็นโครงการหมู่บ้านยามชายแดน โครงการราษฎรอาสาสมัครพิทักษ์ป่า (รสทป.) โครงการบ้านเล็กในป่าใหญ่ฯลฯ ในทุกโครงการฯ ทรงวางแนวทางการปฏิบัติให้ราษฎรได้มีโอกาสเข้ามีส่วนร่วมในการทำประโยชน์ให้กับแผ่นดินควบคู่กันไป